برآورد ارزش اقتصادی آب مصرفی از رهیافت‌های تمایل به پرداخت کشاورزان سیب‌زمینی‌کار و ارزش تولید نهایی

در بسیاری از دشت‌های استان همدان توزیع رایگان و پایین بودن آب‌بهای پرداختی توسط کشاورزان منجر به مصرف بی‌رویه آن در سطح مزارع شده است که این امر می‌تواند منجر به تهدید منابع آب موجود و توسعه پایدار کشاورزی منطقه شود. بدون تردید یکی از مهم‌ترین ابزارهای تخصیص بهینه‌ی منابع آب، ارزش‌گذاری اقتصادی این نهاده است که راهبرد توسعه‌ی بلندمدت کشور نیز بر آن تأکید دارد. در این راستا، هدف پژوهش حاضر، برآورد ارزش اقتصادی آب کشاورزی در مزارع سیب‌زمینی در دشت رزن-قهاوند در استان همدان از دو رهیافت تابع تولید و میزان تمایل به پرداخت کشاورزان با استفاده از روش ارزش‌گذاری مشروط (CVM) می‌باشد. اطلاعات موردنیاز به کمک تکمیل پرسشنامه از 150 کشاورز سیب‌زمینی‌کار، بر اساس روش نمونه‌گیری خوشه‌ای دومرحله‌ای در سال زراعی 95-1394 جمع‌آوری شد. به‌منظور نیل به اهداف تحقیق، از تخمین انواع فرم‌های توابع تولید استفاده شد و بهترین شکل تابع با توجه به نتایج حاصله، تابع تولید ترانسندنتال تشخیص داده شد. نتایج حاصل از روش تابع تولید برتر نشان داد که متوسط ارزش اقتصادی آب در تولید محصول سیب‌زمینی برابر 2461 ریال در هر مترمکعب می‌باشد. همچنین متوسط تمایل به پرداخت کشاورزان این محصول پس از برآورد مدل لاجیت برابر 3452 ریال برای هر مترمکعب به دست آمد. در راستای نتایج گزارش‌شده، اگر سیاست قیمت‌گذاری آب به عوامل مؤثر اعم از تمایل به پرداخت بهره­برداران و همچنین مشارکت خود کشاورزان در امور تصمیم‌گیری بستگی داشته باشد، می‌توان نتـایج بهتری احصاء نمود.